Yapay zeka insanlık için bir felaket mi? Elon Musk bile korkuyor!

Tesla Üst Yöneticisi (CEO) Elon Musk, yapay zekanın insanlık için bir felaket olabileceği gerekçesiyle çalışmalara orta verilmesini istedi ve kısa bir müddet sonra da “Yapay zekanın babası” olarak isimlendirilen Geoffrey Hinton, yapay zeka alanındaki gelişmelerin “korkunç” olduğunu ve bu alanda yaptığı çalışmalardan pişmanlık duyduğunu söyledi.

Öte yandan bilim insanları, sıhhat alanında yapay zekaya başvurarak birtakım hastalıkların önlenmesinde ve tedavisi için yapay zekanın faydalı olduğu tarafında çalışmalar sürdürüyor.

ABD‘nin Washington Üniversitesinden araştırmacılar, algoritmalar aracılığıyla, erken doğum riskinin hamileliğin 31. haftasında tespit edilebileceğini ortaya koydu. Bu çalışmayla erken doğum nedeniyle hayatını kaybeden milyonlarca bebek vefatının önüne geçilebileceği belirtiliyor.

Bunun yanı sıra, dünyada en fazla vefata yol açan 7’nci hastalık olduğu belirtilen alzaymırın yapay zeka ile erken teşhisinin, önlenmesi ve tedavisi için dönüm noktası olabileceği söz ediliyor. Bu teknolojiyle alzaymırın başlangıcının yüzde 99 yanlışsız iddia edilebileceği, yapılan çalışmalar ortasında yer alıyor.

İngiltere‘de de bilim insanları kanseri hakikat halde tanımlayabilen bir yapay zeka modeli geliştirerek algoritmaların mevcut yollardan daha tesirli ve verimli bir biçimde kanser tanımlaması yapabildiğini açıklıyor.

Yapay zeka sıhhat dalında, insanoğlu için kıymetli gelişmeler kaydediyor ve bu gelişmeleri yalnızca bu alanda değil, eğitim alanında da görmek mümkün. Lakin kimi gelişmeler, uzmanlar tarafından tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Öğrenciler, OpenAI tarafından geliştirilen ve diyalog konusunda uzmanlaşmış prototip yapay zeka sohbet robotu ChatGPT’ye ödevlerini ve çalışmalarını yaptırıyor ve bu durum öğretmenlerin kabusu oluyor. Kimi okullarda ChatGPT’ye erişimin yasaklandığı belirtilse de ödevlerin öğrenciler tarafından hazırlanması, özgün bir çalışma ortaya koyması ya da sıra arkadaşından kopya çekmesi tarihin tozlu sayfalarına karışacak üzere görünüyor.

ChatGPT yalnızca öğrenciler tarafından değil, Avrupa Birliği’nin (AB) yürütme organı, AB Kurulu çalışanları tarafından da tercih ediliyor. Lakin, Komite, çalışanlarını, kritik işlerde ChatGPT üzere yapay zeka sohbet robotlarını kullanmamaları konusunda uyarıyor.

AB Komisyonu Lider Yardımcısı Margrethe Vestager, yapay zekanın insanların hayat şartlarını etkileyebilecek formda ayrımcılık yapma riskine karşı önlem alınması gerektiğine dikkati çekerek, “Bir banka konut kredisi verirken yahut bir belediye toplumsal hizmet sağlarken yapay zeka kullanıyorsa, cinsiyetiniz, cilt renginiz yahut posta kodunuz yüzünden ayrımcılığa uğramadığınızdan emin olmak istersiniz.” tabirini kullanıyor.

“Yapay zeka, insanları işsiz bırakacak mı?” korkusunu haklı çıkaran gelişme Wall Street’ten geldi

Uzmanlara nazaran, yapay zeka farklı sanayi alanlarını dönüştürüyor ve yeni alanlar açarak istihdam oluşturulmasını sağlıyor, kimi alanlarda da işten çıkarmalara yol açıyor. Bu işten çıkarmalar, yapay zekanın tehdit ettiği, “bankacılık, medya, sinema ve müzik” alanında görülüyor.

ABD merkezli McKinsey & Company’nin araştırmasına nazaran, 2030’da dünya çapında 400 ile 800 milyon kişinin, yapay zeka sebebiyle işsiz kalabileceği kestirim ediliyor. Bu dehşetleri haklı çıkaracak haber yakın vakitte Wall Street’ten geldi.

Belirsizliğin ekonomik faaliyetlerde baskı oluşturması nedeniyle Wall Street’te başta satın almalar ve halka arzlar üzere sermaye piyasası faaliyetleri azalırken, ABD’nin büyük bankaları, maliyetleri azaltmak için çalışanlarıyla yollarını ayırmaya başladı. Çağın gerekliliklerine ahenk sağlamaya çalışan finans kuruluşları, teknolojik gelişmelerin beraberinde getirdiği yeniliklerden ve verimlilik kazanımlarından faydalanabilmek için yapay zeka konusunda uzmanlar arıyor. Bu kuruluşlar, değerli alanlarda hala yönetici ve bankacıları da istihdam etmeye çalışıyor.

Sadece büyük ABD bankalarında bu yıl 11 bin çalışanın işini kaybettiği kayıtlara geçerken insan kaynakları uzmanları, yıl sonuna kadar ülkedeki büyük bankalarda işine son verilen çalışan sayısının 15 bine ulaşacağını varsayım ediyor.

Almanya’nın en büyük bankası Deutsche Bank da işlerin kıymetli ölçüde yavaşladığı konusunda ikazda bulunan birinci büyük Avrupa yatırım bankası olurken, 800 kişiyi işten çıkarmayı planladığını duyurdu.

Bild gazetesinde 200 çalışan koltuğunu yapay zekaya bırakabilir

Almanya’da Axel Springer medya bünyesinde bulunan Bild gazetesinde, yapay zeka kullanımına başlanacağı ve bu nedenle 200 kişinin işten çıkarılabileceği sav edildi. Alman basınına nazaran, Bild gazetesinde çalışanlara, yapay zekanın sunduğu imkanlar hasebiyle gazetenin editörlük kısmında işten çıkarma yapılacağının aktarıldığı lisana getirildi. Buna nazaran, Bild gazetesinin bölgesel baskılarının sayısı 18’den 12’ye düşecek.

Bu duruma olumlu pencereden bakan uzmanlar, uğraş gerektiren ve angarya işlerin yapay zeka tarafından yapılmasını insanoğlu için bir kolaylık olarak görüyor. Kimileri ise yapay zeka kullanımında şeffaflığın değerini vurgulayarak, bu teknolojinin kullanımında etik kuralların uygulanmasının gerektiğini ve yapay zekanın beşerler ortasındaki kutuplaşmayı artırmasından korktuğunu tabir ediyor.

Algoritmalar, hangi müziğin “hit” olup olmayacağına karar verebilir
Özgünlüğün ve hayal gücünün yansıtıldığı “sanat” alanında da algoritmalar yerini sağlamlaştırmaya başlıyor.

Efsanevi İngiliz rock kümesi Beatles’ın üyesi Paul McCartney, kümenin “son” müziğinin algoritmalar aracılığıyla yapıldığını açıkladı ve müzik kesimi de yapay zekadan nasibini aldı. Kümenin 1980’de hayatını kaybeden üyesi John Lennon’ın sesi yapay zeka aracılığıyla enstrümandan ayrıldı ve yeni yapılan müzikte kullanıldı.

Yapay zeka, müzik kelamı yazmak ve beste yapmanın da ötesine giderek, hangi müziğin “hit” olup olmayacağını belirlemede karar sistemi oldu. Sanatkarların günlerce, aylarca tahminen yıllarca üzerine baş yorduğu, hislerini, heyecanlarını kelamlara ve ezgilere döktüğü müziklerin, toplum tarafından beğenilip beğenilmeyeceğine de yapay zekanın karar verebileceği savunuluyor.

Bu teknolojinin toplumsal beğeni ve zevkleri kestirim etmeyi kolaylaştırabileceği belirtilse de kimi uzmanlar, beşerler tarafından verilen reaksiyonlara ve hislere, yeniden toplum tarafından karar verilmesi gerektiğine inanıyor.

Amerikan Senaristler Birliği (WGA) 2 Mayıs’ta yapay zeka teknolojisine karşı sanatkarların çeşitli haklarının korunması gayesiyle grev başlatsa da sinema bölümünden, Marvel Stüdyoları’ndan yapay zekanın kullanımına dair haber geldi. Dijital içerik platformu Disney+’ta yayımlanan “Secret Invasion” dizisinin açılış jeneriğinde yapay zeka kullanıldı. Lakin, sinemada yapay zeka kullanımı “sanatçıların elinden iş imkanlarını aldığı” ve “etik olmadığı” gerekçesiyle sanatkarlar ve izleyiciler tarafından eleştirildi.

Fotoğraf tahliliyle siyasi görüş iddia eden yapay zeka

Bilim kurgu ve distopik bir sineması anımsatan yapay zeka alanındaki gelişmelere, yakın vakitte bir yenisi daha eklendi.

İngiltere’deki Bilgi Komitesi Ofisi (ICO) yayımladığı “nöro bilgi rehberi” isimli raporunda, yapay zekanın zihin okuyarak, kişinin kanılarına erişebileceği ve çeşitli değerlendirmeler yapabileceği konusunda ihtarda bulunuyor.

Bu teknolojinin, hakikat kullanılmadığı takdirde, kişinin şahsi kanılarına de erişebileceği konusunda uyaran bilim insanları, tıpkı vakitte, bilhassa işe uygunluk ve ruh sıhhati değerlendirmelerinde, şahısların zihinsel yeterliliklerine nazaran çeşitli ayrımcılıklara maruz kalabileceğini belirtiyor.

Öte yandan kimi uzmanlar, nöroteknolojinin, kişinin ruh sıhhatini ve mesleksel açıdan işe uygunluğunu değerlendirebileceğini, gerçek kullanıldığında faydalı olabileceğini savunuyor.

Danimarka’da yapılan bir araştırmada da bireylerin siyasi görüşlerinin yapay zekadan yararlanılan fotoğraf tahliliyle yüzde 61 doğrulukla iddia edilebildiği belirlendi. Algoritmaların, insan davranışlarını taklit ederek öğrenme kapasitesine sahip olduğu ve “derin öğrenme yönteminden” faydalanıldığı belirtildi.

Bireyler için güvenlik sıkıntısı, mahremiyet telaşlarına nazaran daha ağır basıyor
Zaman vakit, tereddüt etmeden tüm bilgilerini yapay zeka ile paylaşan bireylerin, kimi durumlarda hata oranlarının azalması yahut kamu güvenliğinin sağlamlaştırılması için mahremiyet telaşlarından taviz verdiği görülüyor.

Buna, yakın vakitte bir örnek Fransa Senatosundan geldi. Senato, kamusal alanlarda yapay zeka teknolojisiyle yüz tanıma üzerinden kişinin kimlik bilgilerine ulaşma imkanı sağlayan tasarıyı onayladı.

İnsan hakları savunucuları tarafından kişisel özgürlükleri ihlal ettiği gerekçesiyle eleştirilen tasarı, yapay zeka teknolojisinden yararlanarak şahısları simalarından tanıma ve kimlik bilgilerini elde etme imkanı sağlıyor. Yasalaşması halinde kelam konusu teknolojinin ülkede bilhassa, cinsiyet ve etnik kökene dayalı ayrımcılık için kullanılmasından telaş duyuluyor.